YILINDA AYNI RUHLA
MAARİF KONGRESİ
13-18 TEMMUZ 2021
ANKARA / TÜRKİYE
Türk Eğitim-Sen olarak Aynı ruh ve heyecanla 13-18 Temmuz 2021 tarihleri arasında 100. yılında düzenleyeceğimiz bilimsel toplantı ile yeniden bir eğitim meşalesi yakılmasını amaçlıyoruz. Bu bağlamda 2023 Türk Asrı hedefiyle çıkılan yolda Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin içte ve dışta vermiş olduğu bağımsızlık savaşının “Türk Eğitim Sistemi” tarafından desteklenmediği durumumda 21. Yüzyılın Türk Asrı olacağı ülküsünün sekteye uğrama ihtimaline karşı bu kongreyi düzenleme ve sürecin bütün paydaşları ile birlikte “Millî Eğitimimize” yeniden diriliş muştusunun verilmesi noktasında katkı sunmayı hedeflemekteyiz.
Günümüzde vermiş olduğumuz bağımsızlık ve milli birlik mücadelesinin çok açık ve çetin olanını Türk milleti Genç Cumhuriyetin kurulması ile taçlanan İstiklal Harbi döneminde vermiştir. I. Dünya Savaşında Çanakkale ve başka cephelerde büyük zaferler kazandığı halde, 30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi ile Osmanlı Devleti yenik sayılmış ve başkent İstanbul ile topraklarından birçok yeri işgal edilmeye başlanılmıştı. Kurtuluş Savaşı Dönemi’nde (1919-1922) yürütülen bağımsızlık mücadelesi, eğitimi de derinden etkilemiştir. Eğitiminin menfi derecede süreçten etkilemesi, bağımsızlık mücadelesi sırasında nitelikli insan kaynağı yetişmesini de olumsuz etkilemiş ve bu bir kısır döngü olarak içinde bulunulan zorlukların daha da derin hissedilmesine mahal vermiştir. Bununla beraber, eğitim bu mücadeleye önemli katkılarda bulunmuştur. TBMM’nin açılışından hemen sonra, 6 Mayıs1920’de Maarif Vekilliği adıyla yeni bir teşkilât kurularak eğitimin millî bir sisteme göre ele alınması kabul edilmiştir. 25 Kasım 1920’de mecliste alınan bir kararla öğretmen ve öğrencilerin askerlik yükümlülükleri ertelenmiş, 15Temmuz 1921’de savaşın en yoğun olduğu bir dönemde Ankara’da Maarif Kongresi toplanmıştır.
Atatürk’e göre millî eğitim, bağımsızlık savaşı kadar önemlidir. O, bunu Yunanlıların Kütahya-Eskişehir üzerinden Ankara’ya doğru saldırıya geçtikleri günlerde ispat etmiştir. Düşmanın bütün gücüyle saldırıya geçtiği sırada,16-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında, Ankara’da, millî eğitim-öğretim seferberliğini de başlatmıştır. Bu hareketiyle hem eğitim-öğretime verdiği önemi göstermiş, hem de iç ve dış kamuoyuna Türk ordusunun başarıya ulaşacağına emin olduğu imajını vermiştir. Bu dünya tarihinde hiç bir ülkenin yapmadığı, hiç bir devlet adamının düşünmeye cesaret edemediği bir harekettir.
TBMM’nin açılışını müteakip eğitimle ilgili ilk sistemli hareket olarak tanımlanabilecek Maarif Kongresi, Kütahya– Eskişehir Savaşları’ndaki mağlubiyetin ardından Sakarya Savaşı’na hazırlık döneminde yapılmıştır. Hâkimiyet-i Milliye, 31 Mayıs 1921 ve 13 Temmuz 1921 tarihli haberlerinde Maarif kongresi ifadesini kullanmaktadır. Ertesi günkü haberde de Maarif Kongresi’nin 15 Temmuz’da açılacağı bildirilmektedir. Genellikle ilk ve ortaöğretim kademelerinin hedef ve programı hakkında tartışmaların yapıldığı bu kongrede Atatürk, harcanan çabaların gelecekteki eğitimin temellerini atmaya yetmeyeceğini; gerekli vasıtalara sahip olununcaya kadar geçecek olan devrede itina ile çizilmiş bir eğitim programı uygulanıp eğitim örgütünün en verimli şekilde çalıştırılacağını belirtmiş; kongrenin ilerleyen günlerinde ise öğretimin sadeleştirilmesi, uygulamalı hale getirilmesi ve yörelere göre çeşitlendirilmesi istenmiştir. Maarif Kongresi, yurdun her tarafından gelen 250’den fazla erkek ve kadın öğretmeni bir araya getirmiştir. Daha sonra Heyet-i İlmiye Toplantıları düzenlenmiş olsa da Türk Eğitimi’nin bağımsızlık meşalesi bu kongrede yakılmıştır